قوانین قضایی مربوط به دوران نامزدی

مفهوم نامزدی

دورانی که دختر و پسر آمادگی خود را برای تشکیل زندگی مشترک خانوادگی اعلام می‌کنند، دوران نامزدی می‌گویند.

در این دوره نامزدها از نظر شرعی نسبت به همدیگر نامحرم هستند.

نامزدی یا وعده ازدواج قراردادی است که بین دو نفر به منظور ازدواج در آینده بسته می‌شود.

قوانین راجع به نامزدی درمواد 1030 الی 1040 قانون مدنی آمده‌است و از مواد 90 الی 95 قانون مدنی سوییس الهام گرفته است.

قانونگذار در سال 1370 دو ماده آن یعنی ماده 1036 و 1039 قانون مدنی را با تصور اینکه با فقه اسلامی هماهنگی ندارد حذف کرده است.

آیا وعده ازدواج ایجاد علقه زوجیت می کند؟

وعده ازدواج ایجاد عُلقه زوجیت نمی‌کند اگرچه تمام یا قسمتی از مهریه بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده، پرداخت شده‌باشد. بنابراین هریک از زن و مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده است می‌توانند از وصلت امتناع یا خودداری کنند.

وضعیت مخارج نامزدی

ماده 1036 پیشین قانون مدنی در خصوص وضعیت مخارج نامزدی بیان می‌کند اگر یکی از نامزدها وصلت را بدون علت موجهی بهم زند در حالی که طرف مقابل یا ابوین او (پدر یا مادر) موقع وقوع ازدواج مغرور شده (ضرر کرده باشد) و ازدواج صورت نگرفته، طرفی که وصلت را برهم زده باید از عهده خسارات وارده برآید، با اینکه ماده فوق حذف شده و دیگر قابل استناد نیست اما بر طبق قواعد عمومی مسئولیت مدنی ماده 331 قانون مدنی در این خصوص بیان می‌کند. طبق ماده یک قانون مسئولیت مدنی قابل مطالبه است، در واقع برهم زدن نامزدی بدون علت موجه یک نوع سوء استفاده از حق و تقصیر است که موجب ضمان و مسئولیت مدنی است.

هدایای نامزدی

ماده 1037 قانون مدنی هر یک از نامزدها می توانند در صورت به هم خوردن وصلت، منظور هدایایی را که به طرف دیگر ارائه داده‌اند مطالبه کنند، اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی خواهند بود که عادتاً نگهداشته می‌شوند، مگر آنکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.

ماده 1038 قانون مدنی می گوید

در مورد پرداخت قیمت هدایا که عیناً موجود نیست چنانچه در اثر فوت یکی از نامزدها وصلت به هم بخورد طرف مقابل وظیفه‌ایی از بابت برگرداندن بهای هدایا به خانواده متوفی نخواهد داشت، طبق شرایطی که طرف اهدا کننده حق مطالبه هدایا را خواند داشت، آن شرایط عبارتند از :

1- وصلت منظور به هم خورده و بنا نباشد ازدواج صورت گیرد، در این صورت هدایایی که هر یک از طرفین به طرف دیگر داده است قابل مطالبه و استرداد خواهد بود.

2- این هدایا به منظور و در راستای وصلت طرفین و نه به انگیزه دیگری تقدیم شده باشد.

3- چنانچه عین هدایا موجود است عین قابل مطالبه و استرداد است، اگر موجود نباشد صرفاً قیمت هدایا قابل مطالبه است.

4- قمیت هدایای نگهداشتنی که تلف شده‌اند در صورتی قابل مطالبه است که بدون تقصیر هدیه گیرنده تلف نشده‌باشد.

5- بهم خوردن وصلت به جهت فوت یکی از طرفین نباشد.

پس گرفتن عکس :

عکس به نوعی هدیه محسوب می‌شود و مشمول مقررات مربوط به استرداد هدایا است، اگر عکس موجود باشد فرد می‌تواند مطالبه کند، اگر تلف شده‌باشد بهای آن در صورتی که عکس مذبور عرفاً ارزش مالی داشته و تلف ناشی از کوتاهی دریافت‌کننده باشد قابل مطالبه است.

پس گرفتن نامه :

شخصی که نامه‌ای از نامزد خود دریافت کرده مالک آن است و از نظر حقوقی نمی‌تواند او را مجبور به پس دادن نامه کند، لذا در صورت سوء استفاده از نامه مسئول و ملکف به جبران است و دادگاه می‌تواند به درخواست خواهان برای رفع ضرر از او دریافت کننده را به رد نامه یا نابود کردن آن مجبور کند.